جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات سوم و چهارم جولای (29 و 30 خرداد ماه امسال) در شهر مسکو با گروه 1+5 پیشنهادات هسته ای و غیر هسته ای خود را برای پیشبرد روند این گفت و گوها به طرف مقابل ارایه کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت ، 'سعید جلیلی' دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکره با گروه 1+5 در شهر مسکو، پیشنهادات هسته ای و غیر هسته ای تهران را که چارچوبی برای گفت و گوهای جامع و هدفمند در راستای همکاری طولانی مدت بین هفت کشور است، به تفصیل برای طرف مقابل تشریح کرد.
متن کامل این پیشنهادات به شرح زیر است:
به نام خداوند بخشنده مهربان
3 جولای2012
چارچوبی برای گفت‌وگوی جامع و هدفمند در راستای همکاری طولانی مدّت بین 7 کشور
الف: اصول راهنما
طرفین در خصوص موارد زیر توافق و تاکید کنند:
１- حسن نیت؛
２- روحیه همکاری؛
３- احترام متقابل؛
４- اجتناب از اقداماتی که ناقض حسن نیت، روحیه همکاری و احترام متقابل باشند؛
５- اولویت بخشیدن به مسایل مربوط به منافع دوجانبه؛
６- درنظر گرفتن NPT به عنوان اساس گفت‌وگوها؛
７- تعهد به حقوق و تعهدات مشخص شده در NPT و
８- اجتناب از پیش شرط‌ها و موافقت برای ادامه گفتگوهای طرفین در فرایند جدیدی که [حائز ویژگی های زیر باشد]:
1) جامع؛
2) طولانی مدت؛
3) پایدار؛
4) مورد توافق هر دو طرف؛
5) سازنده؛
6) دارای اقدامات ملموس؛
7) مبتنی بر رویکرد قدم به قدم؛ و
8) بر اساس اقدام متقابل باشد.
ب) اهداف
１- بازگرداندن پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام به حالت عادی با لغو کامل تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه شورای امنیت علیه ایران.
２- دادن اطمینان و ضمانت به جمهوری اسلامی ایران برای برخورداری عملی ایران از تمام حقوق هستهای [خود] درچارچوب NPT و قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در ازای اجرای تعهدات پادمانی آن (آژانس) [از طرف ایران].
３- دست‌یابی به همکاری هستهای پایدار برای انتقال فناوری‌های پیشرفته.
４- منعقد کردن توافقی همه‌جانبه درباره تعهدات جمعی در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و همکاری‌های بین‌المللی.
ج) موضوعات
موضوعات هستهای
موضوعات غیرهسته‌ای
د) ساختار و روند
１- زمان‌بندی:
• جلسه (هایی) بین دکتر سعید جلیلی و خانم اشتون و نمایندگان شش کشور: هر سه ماه.
• جلسه (های) سطح کارشناسان بین هفت کشور، به ریاست معاونین دکتر جلیلی و خانم اشتون: قبل از هر نشست اصلی
２- دستور کار:
• ترکیب مجموعه‌ای از موضوعات هستهای و غیرهسته‌ای بر اساس اولویت‌های پیشنهادی جلسات معاونین
３- دستورکار جلسه مسکو: طرح‌های پیشنهادی جمهوری اسلامی و طرح پیشنهادی 1+5 که در خلال جلسه بغداد مطرح شدند
ه) گامهای متقابل
به منظور تحقق بخشیدن به اهداف مذکور و به خاطرِ:
اول، هموار کردن مسیر موفقیت گفتگوها از لحاظ حقوقی و فنّی به نحوی که تعهدات و حقوق مشروع و قانونی را زیر پا نگذارد؛
دوم، تعیین گامهای دو جانبه و توافق بر سر آنها به گونه‌ای که بتواند پیامد نهایی فرایند گفت‌وگوها (یعنی عادی کردن پرونده هستهای ایران در شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکّام، همراه با لغو تمامی تحریم‌های شورای امنیت و سایر تحریم‌ها) را تعیین کند؛
سوم، تسهیل و تسریع ارائه تعریف از «گامهای اعتماد‌ساز متقابل» و «گزینه‌های مطلوب برای همکاری» در زمینه مسائل هستهای و غیرهسته‌ای؛
طرفین خود را متعهد خواهند دانست تا:
１- گامهای اعتماد‌ساز متقابل را به نحوی «همزمان»، «معادل» و «متوازن» تعریف و اجرا کنند و
２- به حقوق و تعهدات در نظر گرفته شده در NPT متعهد بمانند.
بنابراین هیچ توافقی نباید و نمی‌تواند حقوق و تعهدات در نظر گرفته شده در NPT را تضعیف کند و یا به گونه‌ای تفسیر شود که آنها را محدود و یا زایل کند.
الف) موضوعات هستهای
گام اول: دستورالعمل‌ها
آغاز همکاری و گامهای متقابل به زمینه‌ای مناسب و چشم‌انداز روشنی از فرایند کار نیاز دارد. در چنین زمینه‌ای، گواهی طرفین به [پایبند ماندن آنها به] مطالبات یکدیگر، نشان‌دهنده تعهد لازم برای اتمام فرایند گفتگوهاست.
• جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به تعهدات خود بر اساس NPT تأکید کرده و بر اساس فتوای رهبر عالیقدر خود علیه تسلیحات هستهای، مخالفت خود را با چنین سلاح‌هایی اعلام کند.
• 5+1 بر اساس بند 4 NPT، حقوق هستهای ایران، به خصوص فعالیتهای غنی‌سازی آن را به رسمیت بشناسد و آن را به طور صریح اعلام می‌کند.
گام دوم: اقدامات شفاف‌سازی
جمهوری اسلامی ایران کما فی السابق، همکاری گسترده خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در چارچوب تعهدات پادمانی و قانونی آن ادامه خواهد داد. از آنجا که درباره فعالیتهای هستهای سابق ایران، اتهامات و ابهامات بی‌اساسی مطرح شده است، از ایران خواسته می‌شود خارج از تعهدات قانونی خود به چنین ادعاهایی پاسخ دهد؛
• جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای شفاف، با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مورد وجود «جنبه‌های نظامی احتمالی» در برنامه هستهای خود همکاری خواهد کرد.
• 5+1 در راستای شفاف کردن مقاصد خود، تمامی تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه علیه ایران را (خارج از چارچوب شورای امنیت) فسخ خواهد نمود.
گام سوم: گام های اعتمادسازی
فعالیت های غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران که سوخت غنی‌شده مورد نیاز راکتور هستهای تهران را تأمین می‌کنند، دائماً تحت نظارت بازرسان و دوربین‌های آژانس قرار دارند. از جمهوری ایران خواسته شده است اقدامات اعتماد‌ساز بیشتری در این باره انجام دهد، گرچه ایران تعهد بیشتری در این خصوص ندارد؛
• جمهوری اسلامی ایران برای تأمین سوخت غنی‌شده مورد نیاز برای رآکتور هستهای تهران با 1+5 همکاری خواهد نمود.
• 5+1 به خاطر ایجاد اعتماد در زمینه مقاصد خود، تحریم‌ها را لغو و پرونده هستهای ایران را از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خارج خواهد کرد.
گام چهارم: تقویت همکاری در زمینه منافع دو جانبه
طرفین به منظور افزایش اعتماد و اطمینان و محقق کردن منافع یکدیگر موافقت خواهند کرد تا همکاری‌های خود در موضوعات زیر را آغاز کرده و آنها را افزایش دهند:
• اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران: طراحی و ساخت نیروگاه‌های هستهای و رآکتورهای تحقیقاتی
• اولویت‌های 1+5: رآکتورهای تحقیقاتی آب سبک، ایمنی و امنیت هستهای، همجوشی هستهای
گام پنجم: تقویت همکاری‌های مشترک
طرفین در راستای هدف گسترش دادن ابعاد اطمینان و اعتماد خود و انجام دادن فعالیت‌هایی در زمینه منافع مشترکشان در حوزه‌های غیرهسته‌ای، توافق خواهند کرد تا همکاری‌های خود را در موضوعات زیر آغاز کنند؛
• اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران: موضوعات منطقه‌ای به خصوص سوریه و بحرین
• اولویت‌های 1+5: مبارزه با راهزنان دریایی و مواد مخدر
بررسی و ارزیابی طرح پیشنهادی 1+5
بعضی از گزاره‌های موجود در طرح پیشنهادی 1+5، نادرست؛ بعضی از آنها مبهم؛ بعضی مغایر با اسناد بین‌المللی و بعضی با واقعیت ناهمخوان هستند:
- الف) 'متوقف کردن تمام فعالیت ها در فوردو، از جمله غنی‌سازی 5% و 20%ـ هردوـ و نصب سانتریفیوژهای بیشتر و قطعات یدکی بیشتر برای سانتریفیوژها '
• نکات:
• فعالیت های غنی‌سازی 5 درصد و نصب سانتریفیوژهای بیشتر و قطعات یدکی آنها ارتباط مشترکی با غنی‌سازی 20 درصد ندارند.
• در فوردو فعالیت های دیگری جریان دارند که مربوط به غنی‌سازی 20 درصد نیستند.
ب) ' منتقل کردن اورانیوم غنی‌شده 20 درصدی به یک کشور سوم تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی'
• نکات:
• بین انتقال مواد خام 20 درصدی به خارج از کشور و غنی‌سازی 20 درصدی ارتباطی وجود ندارد. تمام مواد خام، تحت «نظارت»، «مجوز» و «بازرسی‌های سرزده» آژانس هستند.
• ارتباطی بین انتقال مواد خام 20 درصدی به خارج از کشور و غنی‌سازی وجود ندارد، چرا که قرار است مواد خام مورد نظر در آنجا تحت نظارت آژانس باشند، که این امر در همین ایران رعایت می‌شود.
ج) ' تعطیل کردن تأسیسات فردو نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه این تأسیسات برای استفاده‌های نظامی درنظر گرفته شده‌اند را رفع خواهد کرد.
• نکات:
• این تأسیسات، پایگاه نظامی نیستند و دلیلی برای نگاه این چنینی به آن وجود ندارد.
• از هیچکدام از تجهیزات و لوازم به کار رفته در این تأسیسات و به خصوص از تجهیزات مربوط به جمع‌آوری مواد غنی‌شده در آن، نمی‌توان برای جمع‌آوری مواد غنی‌شده در سطح بالا استفاده کرد؛ نه طراحی و نه سیستم آن نیز چنین قابلیتی ندارند.
• مدیر کل آژانس به صراحت تأیید کرده است که تمام تجهیزات و فعالیت های فوردو برای اهداف صلح‌آمیز بوده و تحت نظارت آژانس هستند.
- د) 'دغدغه‌های... مربوط به تأسیسات فوردو... زیرا این تأسیسات در داخل پایگاهی نظامی واقع شده است.
• نکات:
• این تأسیسات در پایگاه نظامی واقع نشده است.
• محدودیتی برای دسترسی قانونی بین‌المللی به این تأسیسات (دسترسی آژانس) وجود ندارد.
- ه) 'دغدغه‌های... مربوط به تأسیسات فوردو...؛ زیرا این تأسیسات به شدت حصاربندی شده‌اند.'
• محافظت از تأسیسات هستهای نه تنها مجاز، بلکه ضروری است.
• مکانیسم‌های تعریف‌شده بین‌المللی برای امنیت هستهای، بر نیاز به محافظت شدید از تأسیسات هستهای تأکید می‌کنند.
• تهدیدهای دائمی علیه این تأسیسات و تأسیسات غنی‌سازی و تهدیدهای مداومی که علیه دانشمندان هستهای وجود دارد ـ که همگی نقض منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های آن هستند ـ امنیت بیشتر این تأسیسات را ایجاب می‌کند.
• در شرایطی که ما با تهدیدهای دائمی مواجه هستیم، لازم است تأسیسات بنیه‌داری داشته باشیم تا بتوانیم از فعالیت های غنی‌سازی مان محافظت کنیم.
و) 'دغدغه‌های... مربوط به تأسیسات فوردو...، زیرا آنها برای اهداف تجاری، بسیار کوچک هستند.'
•تأسیسات فوردو هرگز برای اهداف تجاری ساخته نشده‌اند
• هدف اصلی تأسیسات فوردو، محافظت از آن در برابر تهدیدها است، امّا از آن برای غنی‌سازی 20 درصد، فعالیت های تحقیق و توسعه، آزمایشگاه، انبارهای ذخیره و غیره نیز استفاده می‌شود.
• در شرایطی که ما با تهدیدهای دائمی مواجه هستیم لازم است تأسیسات بنیه‌داری داشته باشیم تا بتوانیم از فعالیت های غنی‌سازی مان محافظت کنیم.
ز) 'توافق درباره این موارد به هم مرتبط (متوقف کردن، تعطیلی، انتقال) ضروری است
نکات:
• تعطیلی تأسیسات فوردو هیچ ارتباطی با [غنی‌سازی] 20 درصد ندارد، چرا که در این تأسیسات فعالیت های مختلفی غیر از تولید مواد خام 20 درصدی انجام می‌شوند.
• انتقال مواد خام به بیرون از کشور ارتباطی با غنی‌سازی 20 درصدی ندارند زیرا تمام مواد خام در ایران تحت نظارت آژانس هستند، آژانس آنها را مهر و موم کرده و بازرسان آژانس از آنها بازرسی سرزده به عمل می‌آورند.
ح) '1+5 با ایران همکاری کرده و برای رآکتور تحقیقاتی تهران مجتمع سوخت هستهای فراهم خواهد کرد.'
نکات:
• چند ماه پیش ایران صفحه سوخت های تولید داخلی خود را داخل رآکتور تحقیقاتی تهران قرار داد. بنابراین همکاری 1+5 برای 'فراهم آوردن صفحات سوختی برای رآکتور تحقیقاتی تهران» با نیازهای واقعی و ضروریات متناسب با زمان ایران، تناسب ندارد.
ط) ' با فراهم آوردن سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران، توجیهی برای تولید بیشتر مواد 20 درصد نیست.»
نکات:
• ادامه غنی‌سازی 20 درصدی به منظور تولید سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران ظرف چند سال آینده؛
• در نظر گرفتن میزانی از مواد 20 درصدی که به خاطر مسائل فنّی نظیر آزمایش‌های غیرمرتبط ازچرخه خارج می‌شوند؛
• تأمین سوخت مورد نیاز حداقل 4 رآکتور تحقیقاتی دیگر به خاطر گستردگی قلمرو سرزمین ایران و عمر کوتاه ایزوتوپ‌های دارویی،
• حق جمهوری اسلامی ایران برای فروش صفحات سوختی به کشورهای دیگر.
ی) ' گروه 3+3 (1+5)، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد.'
- ' گروه 3+3 می‌تواند پروژه‌های هیئت همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیئت آژانس توصیه‌هایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد.'
• همکاری فنی آژانس با ایران در زمینه فعالیتهای هستهای صلح‌آمیز ایران، یکی ازتعهدات آژانس در قبال ایران بوده و حق ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو آژانس و NPT محسوب می‌شود.
• ایران اعلام می‌کند، حاضر است در صورت نیاز سایر کشورها، تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود در حوزه امنیت رآکتورهای تحقیقاتی را با نظارت آژانس در اختیار آنها قرار دهد.
ک) ' گروه 3+3، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد.'
- ' گروه 3+3 می‌تواند پروژه‌های هیئت همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیئت آژانس توصیه‌هایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد.'
نکات:
• رنگ و بوی سیاسی دادن به همکاری فنی آژانس، با شأن آژانس و جایگاه تخصصی آن مغایرت دارد.
• به موجب بند 4:2 پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (NPT)، کشورهای 1+5 ملزم به تبادل تجهیزات، مواد خام و اطلاعات علمی با ایران، تا آخرین حد ممکن می‌باشند.
ل) ' 3+3 بسته مفصلی ... به منظور تآمین ایزوتوپ‌های دارویی لازم برای بیماران سرطانی در ایران تدارک دیده است'
- ' برای اینکه.... 3+3 از عدم نقص در درمان‌های بیماران سرطانی شما مطمئن شود.
- ' آمریکا آماده است تا ... اجازه دهد بازرسی‌های مرتبط با ایمنی و تعمیرات هواپیماهای تجاری در ایران انجام شوند.'
نکات:
• تأمین ایزوتوپ‌های بیماران، درمان بیماران سرطانی و تعمیر هواپیماهای تجاری و فراهم کردن قطعات یدکی آنها جزو حقوق اساسی بشر هستند و آمیخته کردن آنها با بحث‌های سیاسی اهداف غیرسازنده طرف مقابل را نشان می‌دهد.
م) ' 3+ 3 با ایران همکاری خواهد کرد تا عناصر سوختی لازم برای رآکتور تحقیقاتی تهران را فراهم آورد.'
- ' گروه 3+3، از هیئت «همکاری فنّی آژانس» برای حفظ امنیت رآکتور تحقیقاتی تهران و به روز کردن آن حمایت خواهد کرد.'
- ' آمریکا آماده است تا ... سیاست های تحریم خود را تعدیل کند...'
- ' گروه 3+3 می‌تواند پروژه‌های هیات همکاری فنی آژانس را مورد بررسی قرار دهد... و به این هیات آژانس توصیه‌هایی درباره آغاز مجدد بعضی از آنها ارائه دهد.'
نکات:
• بدون توجه به مفاد پیشنهادات بالا به عنوان گام های دو جانبه 1+5، باید گفت:
• اولا، استفاده از عناوینی کلّی نظیر «همکاری»، «حمایت»، «تعدیل»، «بررسی» و «توصیه» در این پیشنهادات، با اهداف اساسی همان طرحی که [به زعم شما] « در مرحله اول اطمینان و اعتمادایجاد می‌کند»، در تناقض است؛
• ثانیا، پیشنهادات بالا با درخواست هایی نظیر «توقف غنی‌سازی»، «انتقال مواد خام» و «تعطیلی فوردو» سازگار نیستند.
• سوماً، این طرح با در نظر گرفتن تاریخچه نگرش کشورهای غربی درباره مسئله هستهای ایران، به عدم اعتماد و تردید طرف ایرانی دامن زده و آن را تشدید خواهد کرد.
